Abone ol
Servet Bal / Anamur Manşet Köşe Yazarı ; ÇOCUKLARIMIZI NASIL YETİŞTİRMELİYİZ?
Değerli Anamur Manşet gazetesi okurlarını sevgiyle selamlıyorum. Geleceğimizin garantisi çocuklarımız üzerine çok düşünüp yazıyorum. Geleceğimizi sağlam temeller üzerine oturtamazsak ilerde çok ağır sonuçlara katlanmak zorunda kalırız. Peki geleceğimizi sağlam temeller üzerine nasıl oturtabiliriz? Burada tüm iş bizlere yani çocuğun ailesine düşüyor. Ailelerin çocuklarını yetiştirme tarzı, onlara davranışları, onlarla iletişimleri üstünde durulması gereken en önemli konuların başında geliyor. Bu konuları daha detaylı araştırmak ve incelemek için öğrencilik yaşamıma hala devam etmekteyim. Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çocuk Hakları bölümünde yüksek lisans eğitimi yapmaktayım. Bu hafta Çocukla İletişim dersinde gördüğümüz konular aslında çocuk sahibi olan hepimizin bilmesi gereken konulardı. Bu bilgiler için değerli hocam Şirin YATKIN’a çok teşekkür ederim. Bir aile olarak çocuğumuzu nasıl yetiştirmeliyiz? Nasıl yetiştirirsek nasıl sonuçlar alırız? Şimdi isterseniz bu sorular çerçevesinde yazıma devam etmek istiyorum.
ÇOCUK YETİŞTİRME STİLLERİ
1) DEMOKRATİK ANNE BABALAR
Çocuğun ayrı hakları olduğunun bilincinde olan ailelerdir. Bu anne babalar, çocuğunun ayrı bir birey olduğunun farkındadırlar. Ona göre davranırlar. Ev içi, aile içi kurallar kesin ve nettir. Çocuk eğitiminde ceza yerine yaptırımları kullanırlar. Çocuk istenmeyen bir davranış sergilediğinde verilen cezanın yapılan işle bir alakası olmaz. (CEZA) Çocuğun yaptığı davranışın sonucuna katlanmasına ise yaptırım denir. (YAPTIRIM) Ceza çocuğun kişiliğini hedef alır. Yaptırım ise çocuğun kişiliğini zedelemez. Çünkü çocuk yaptığı istenmeyen davranışla yaptırım arasındaki bağlantıyı kurabilir. Örneğin çocuğumuz evin penceresinin camını kırdı. Camın yeniden takılmasının maliyeti de 250 lira olsun. Çocuğumuza kızmadan kumbarasındaki paraları cam maliyeti için alırız. Kumbarasından 150 lira çıktı diyelim. Biz bir aileyiz kalan kısmını biz tamamlarız deriz. Ve çocuk yaptığı istenmeyen davranışla yaptırım arasındaki bağlantıyı hemen kurar. Ama yaptırım yerine iki tokat atarsak, çocuk der ki ben zaten cezamı çektim ve cezam bitti. Tekrar yapabilirim o zaman der. Yaptırımda ise kolay kolay aynı istenmeyen davranışı yapma olasılığı çok düşüktür.
Demokratik anne babanın yetiştirdiği çocuklar gelecekte genelde ne istediğini bilen, başarılı kimlik geliştiren kişiler olurlar. Bu stille yetiştirilen çocukların aile içi kurallarda söz hakkı vardır.
2) OTORİTER ANNE BABALAR
Otoriter anne baba stili, kesin kurallara sahip olan ailelerde görülür. Kurallara uyulmadığında şiddetli cezalar vardır. Çocuk kurallara uymadığında cezalandırılır. Fakat kurallara uyduğunda ödüllendirilmez. Anne babaya koşulsuz şartsız itaat vardır. Çocuğun söz hakkı yoktur. Kurallar sadece çocuklar içindir, fakat anne babalar bu kurallara uymaz. Mesela çocuğa okul çıkışı direkt eve gel denir ama baba gece 12’den önce eve gelmez, kahvededir.
Bu tür ailelerde yetişmiş çocuklarda bastırılmış ve birikmiş bir öfke vardır. Çocuk gerekli güce eriştiğinde anne babayı delirtecek ne varsa onu yaşam amacı gibi belirler. Bu kimliğe ters kimlik denir. ( Polis anne babanın uyuşturucu kaçakçısı oğlu gibi. İmam bir babanın din değiştirmiş ya da ateist olmuş kızı gibi.)
3) MÜKEMMELİYETÇİ ANNE BABALAR
Kriterleri ve çok yüksek standartları vardır. Çocuk bu kriterlere erişirse ödüllendirilir. Bu kriterlere erişmediği müddetçe ödüllendirme olmaz. Bu tür ailelerde yetişen çocuklar; anne babalarını mutlu edebilmek için, ne istediklerini bilseler dahi bunu bastırır, anne babanın istediğini yapmaya çalışırlar. Bu tür kimlikler gölgelenmiş kimlik adını alırlar. Mesela ben annem ve babam için ilk önce mühendis olayım da daha sonra ressam ya da tiyatrocu olurum gibi.
4) AŞIRI KORUYUCU ANNE BABALAR
Çocuklarının üzerine titrerler. Çocuğun her ihtiyacını, her istediğini daha çocuk istemeden yapmaya çalışırlar. Çocuğa hiçbir zaman hiçbir şekilde sorumluluk vermezler. Her şeyi onun için, onun adına yaparlar. Çocuklarını her şeyden korurlar. Bu ailede yetişen çocuklar hassas, narin ve kırılgan olurlar. Yeteneklerinin ve güçlerinin farkına varamazlar. Anne baba ne derse o olur. Anne babaların en bayıldığı çocuk tipi budur. (Çocuğumuz bizi hiç üzmedi, çocuğum beni hiç bunaltmadı, hiç yorulmadan büyüttük, benim doktor oğlum, benim prenses kızım…)
5) TUTARSIZ ANNE BABALAR
Baba farklı bir model, anne farklı bir modelse ya da aile bir gün mükemmeliyetçi diğer gün otoriter bir yapıya sahipse bu ailede tutarsızlık var demektir. Bu ailede yetişen çocukların kafaları karışık olur. Hangi kimliği seçeceklerine karar veremezler, bu seçimi sürekli ertelerler. Bu bekleme süresine moratoryum denir. Askere gidip geleyim kendime gelirim, kendimi bulurum; okula bir sene ara vereyim, biraz kendimi dinleyeyim gibi ifadelerde bulunurlar. Bir süre kafaları karışsa da moratoryum evresinden sonra bu çocuklar büyük bir ihtimalle doğruyu bulurlar.
Yukarıda 5 tip aile stili hakkında sizlere bilgiler vermeye çalıştım. Siz hangi aile stilinde çocuğunuzu yetiştiriyorsunuz? Umarım bu yazıyı okuyan her anne baba kendine bakar ve eksik ya da hatalı davranışlarda bulunduğu durumlar varsa bu davranışlarını düzeltmeye çalışır. Unutmayalım ki hepimiz geleceğimizi yetiştiriyoruz. Kendi keyfimiz, kendi egolarımız ve kendi menfaatlerimiz için çocuklarımızı yani geleceğimizi heba etmeyelim.
(function(E,n,G,A,g,Y,a){E[\'EngageyaObject\']=g;E[g]=E[g]||function(){ (E[g].q=E[g].q||[]).push(arguments)},E[g].l=1*new Date();Y=n.createElement(G), a=n.getElementsByTagName(G)[0];Y.async=1;Y.src=A;a.parentNode.insertBefore(Y,a)})(window,document,\'script\',\'//widget.engageya.com/engageya_loader.js\',\'__engWidget\'); __engWidget(\'createWidget\',{wwei:\'VIDYOME_WIDGET_123873\',pubid:188378,webid:184927,wid:122002,subid:\'http://www.anamurmanset.com/\'});
Servet Bal ;Çocuk Nasıl Yetiştirilir?
Servet Bal / Anamur Manşet Köşe Yazarı ; ÇOCUKLARIMIZI NASIL YETİŞTİRMELİYİZ?
Değerli Anamur Manşet gazetesi okurlarını sevgiyle selamlıyorum. Geleceğimizin garantisi çocuklarımız üzerine çok düşünüp yazıyorum. Geleceğimizi sağlam temeller üzerine oturtamazsak ilerde çok ağır sonuçlara katlanmak zorunda kalırız. Peki geleceğimizi sağlam temeller üzerine nasıl oturtabiliriz? Burada tüm iş bizlere yani çocuğun ailesine düşüyor. Ailelerin çocuklarını yetiştirme tarzı, onlara davranışları, onlarla iletişimleri üstünde durulması gereken en önemli konuların başında geliyor. Bu konuları daha detaylı araştırmak ve incelemek için öğrencilik yaşamıma hala devam etmekteyim. Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çocuk Hakları bölümünde yüksek lisans eğitimi yapmaktayım. Bu hafta Çocukla İletişim dersinde gördüğümüz konular aslında çocuk sahibi olan hepimizin bilmesi gereken konulardı. Bu bilgiler için değerli hocam Şirin YATKIN’a çok teşekkür ederim. Bir aile olarak çocuğumuzu nasıl yetiştirmeliyiz? Nasıl yetiştirirsek nasıl sonuçlar alırız? Şimdi isterseniz bu sorular çerçevesinde yazıma devam etmek istiyorum.
ÇOCUK YETİŞTİRME STİLLERİ
1) DEMOKRATİK ANNE BABALAR
Çocuğun ayrı hakları olduğunun bilincinde olan ailelerdir. Bu anne babalar, çocuğunun ayrı bir birey olduğunun farkındadırlar. Ona göre davranırlar. Ev içi, aile içi kurallar kesin ve nettir. Çocuk eğitiminde ceza yerine yaptırımları kullanırlar. Çocuk istenmeyen bir davranış sergilediğinde verilen cezanın yapılan işle bir alakası olmaz. (CEZA) Çocuğun yaptığı davranışın sonucuna katlanmasına ise yaptırım denir. (YAPTIRIM) Ceza çocuğun kişiliğini hedef alır. Yaptırım ise çocuğun kişiliğini zedelemez. Çünkü çocuk yaptığı istenmeyen davranışla yaptırım arasındaki bağlantıyı kurabilir. Örneğin çocuğumuz evin penceresinin camını kırdı. Camın yeniden takılmasının maliyeti de 250 lira olsun. Çocuğumuza kızmadan kumbarasındaki paraları cam maliyeti için alırız. Kumbarasından 150 lira çıktı diyelim. Biz bir aileyiz kalan kısmını biz tamamlarız deriz. Ve çocuk yaptığı istenmeyen davranışla yaptırım arasındaki bağlantıyı hemen kurar. Ama yaptırım yerine iki tokat atarsak, çocuk der ki ben zaten cezamı çektim ve cezam bitti. Tekrar yapabilirim o zaman der. Yaptırımda ise kolay kolay aynı istenmeyen davranışı yapma olasılığı çok düşüktür.
Demokratik anne babanın yetiştirdiği çocuklar gelecekte genelde ne istediğini bilen, başarılı kimlik geliştiren kişiler olurlar. Bu stille yetiştirilen çocukların aile içi kurallarda söz hakkı vardır.
2) OTORİTER ANNE BABALAR
Otoriter anne baba stili, kesin kurallara sahip olan ailelerde görülür. Kurallara uyulmadığında şiddetli cezalar vardır. Çocuk kurallara uymadığında cezalandırılır. Fakat kurallara uyduğunda ödüllendirilmez. Anne babaya koşulsuz şartsız itaat vardır. Çocuğun söz hakkı yoktur. Kurallar sadece çocuklar içindir, fakat anne babalar bu kurallara uymaz. Mesela çocuğa okul çıkışı direkt eve gel denir ama baba gece 12’den önce eve gelmez, kahvededir.
Bu tür ailelerde yetişmiş çocuklarda bastırılmış ve birikmiş bir öfke vardır. Çocuk gerekli güce eriştiğinde anne babayı delirtecek ne varsa onu yaşam amacı gibi belirler. Bu kimliğe ters kimlik denir. ( Polis anne babanın uyuşturucu kaçakçısı oğlu gibi. İmam bir babanın din değiştirmiş ya da ateist olmuş kızı gibi.)
3) MÜKEMMELİYETÇİ ANNE BABALAR
Kriterleri ve çok yüksek standartları vardır. Çocuk bu kriterlere erişirse ödüllendirilir. Bu kriterlere erişmediği müddetçe ödüllendirme olmaz. Bu tür ailelerde yetişen çocuklar; anne babalarını mutlu edebilmek için, ne istediklerini bilseler dahi bunu bastırır, anne babanın istediğini yapmaya çalışırlar. Bu tür kimlikler gölgelenmiş kimlik adını alırlar. Mesela ben annem ve babam için ilk önce mühendis olayım da daha sonra ressam ya da tiyatrocu olurum gibi.
4) AŞIRI KORUYUCU ANNE BABALAR
Çocuklarının üzerine titrerler. Çocuğun her ihtiyacını, her istediğini daha çocuk istemeden yapmaya çalışırlar. Çocuğa hiçbir zaman hiçbir şekilde sorumluluk vermezler. Her şeyi onun için, onun adına yaparlar. Çocuklarını her şeyden korurlar. Bu ailede yetişen çocuklar hassas, narin ve kırılgan olurlar. Yeteneklerinin ve güçlerinin farkına varamazlar. Anne baba ne derse o olur. Anne babaların en bayıldığı çocuk tipi budur. (Çocuğumuz bizi hiç üzmedi, çocuğum beni hiç bunaltmadı, hiç yorulmadan büyüttük, benim doktor oğlum, benim prenses kızım…)
5) TUTARSIZ ANNE BABALAR
Baba farklı bir model, anne farklı bir modelse ya da aile bir gün mükemmeliyetçi diğer gün otoriter bir yapıya sahipse bu ailede tutarsızlık var demektir. Bu ailede yetişen çocukların kafaları karışık olur. Hangi kimliği seçeceklerine karar veremezler, bu seçimi sürekli ertelerler. Bu bekleme süresine moratoryum denir. Askere gidip geleyim kendime gelirim, kendimi bulurum; okula bir sene ara vereyim, biraz kendimi dinleyeyim gibi ifadelerde bulunurlar. Bir süre kafaları karışsa da moratoryum evresinden sonra bu çocuklar büyük bir ihtimalle doğruyu bulurlar.
Yukarıda 5 tip aile stili hakkında sizlere bilgiler vermeye çalıştım. Siz hangi aile stilinde çocuğunuzu yetiştiriyorsunuz? Umarım bu yazıyı okuyan her anne baba kendine bakar ve eksik ya da hatalı davranışlarda bulunduğu durumlar varsa bu davranışlarını düzeltmeye çalışır. Unutmayalım ki hepimiz geleceğimizi yetiştiriyoruz. Kendi keyfimiz, kendi egolarımız ve kendi menfaatlerimiz için çocuklarımızı yani geleceğimizi heba etmeyelim.
(function(E,n,G,A,g,Y,a){E[\'EngageyaObject\']=g;E[g]=E[g]||function(){ (E[g].q=E[g].q||[]).push(arguments)},E[g].l=1*new Date();Y=n.createElement(G), a=n.getElementsByTagName(G)[0];Y.async=1;Y.src=A;a.parentNode.insertBefore(Y,a)})(window,document,\'script\',\'//widget.engageya.com/engageya_loader.js\',\'__engWidget\'); __engWidget(\'createWidget\',{wwei:\'VIDYOME_WIDGET_123873\',pubid:188378,webid:184927,wid:122002,subid:\'http://www.anamurmanset.com/\'});
Yorum Yazın