Ergoterapist Enes TUĞRUL,Streste Koruyucu ERGOTERAPİ

GÜNDEM

Ergoterapist Enes TUĞRUL / Anamur Manşet Köşe Yazarı ; STRESTE KORUYUCU ERGOTERAPİ...



STRES NEDİR?
Streste koruyucu yaklaşıma geçmeden önce bu yazımızda stresi biraz konuşalım

Stres, çok duyduğumuz, herkesin yaşamı süresince karşılaştığı bir durumdur.

Kişinin çevreyle uyumunu bozup kapasitesini düşürebileceği gibi kişinin motive olmasını ve üretkenliğin artmasını sağlayabilir.

Kısaca ;

Fiziksel ve emosyonel olarak zorlayıcı bir ortam ve durumda organizmanın verdiği cevaptır.


Optimum Stres Nedir ?

Stres, zihinsel ve fiziksel kaynaklarımızı tüketebileceği gibi bireyin kendisini keşfetmesine, mevcut olan potansiyelini kullanmasına ve hatta geliştirmesi açısından da yararlı olabilir. Stres ve performans ilişkisi üzerine çeşitli görüş ve teoriler olmakla beraber aralarında en çok kabul göreni «optimum stres» görüşüdür.

Stres belli bir noktaya gelene kadar performans artırıcı, uyarıcı ve geliştirici olmasına karşılık optimum noktayı geçtikten sonra, performans düşürücü, yavaşlatıcı ve hastalık nedeni olarak ortaya çıkar.


Stresi oluşturan faktörler 3 başlıkta toplanabilir

1)Çevresel faktörler

2)İş ile ilgili faktörler

3)Bireysel Faktörler

Çevresel Faktörler

Fiziksel stres sebepleri bireyin bedenini ve emosyonel durumunu etkileyen dışsal faktörlerdir. Bunlar ;

• Gürültü

• Aydınlatma

• Isınma ve havalandırma

gibi fiziksel faktörler olabileceği gibi

• Aile ve yakın çevredeki değişimler

• Ülke ve dünya ekonomisinin gidişatı ve belirsizlikler

• Politik hayatın belirsizlikleri

• Çevre ve ulaşım sorunları

• Teknolojik değişmeler

• Sosyal ve kültürel değişmeler

gibi kişiyi emosyonel olarak etkileyecek çevresel durumlar da olabilir.

İşle İlgili Faktörler

• Ağır iş

• Gece işi

• Aşırı yüklenme

• Zaman baskısı atında çalışma

• Büyük sorumluluk gerektiren işler

• Kalabalık çalışma şartları

• Yetersiz veya düzensiz maaş

• Aşırı gürültü, sıcak yada soğuk çalışma ortamı

• Yetersiz iletişim

• Başarı düzeyi ile ilgili yetersiz geri bildirim

• Hava kirliliği

• İş kazaları

• Yetersiz aydınlatma

• Adaletsiz denetim düzeyi

• Yetersiz bilgi

• Rekabet

• Gıybet

• Zehirli maddeler ve radyasyon

Bireysel Faktörler

• Zihinsel faaliyetler

• Düşüncelerimiz ve kendi kendimize söylediklerimiz, tatminsizlik, yetersizlik duygusu

• Davranışlar

• Alışkanlıklarımız yada beceri eksikliklerimiz; hayır diyememe, A tibi veya B tipi davranış özelliği

• Biyolojik Faktörler

• Sistem bozuklukları, hormonal dengesizlikler, diğer hastalıklar)

A Tipi Davranış

• Daima eylem halindedirler.

• Hızlı yürürler. Hızlı yerler.

• Hızlı konuşurlar, başkalarının da hızlı konuşmasını islerler.

• Konuşurken el kol hareketleri yaparlar

• Konuşurken nefes alma, dudak ısırma, kafa sallama, yumruk sıkma, masaya vurma gibi davranışlar sergilerler.

• Sabırsız davranırlar, sırada beklemeye zorlandıklarında ya da çok yavaş hareket ettiğini düşündükleri bir arabanın arkasında giderken gereksiz derecede öfke gösterirler.

• Bir anda iki şey düşünür ya da yaparlar.

• Boş zamanları pek yoktur.

• Sayılara karşı saplantılıdırlar, kendi başarılarını da, başkalarının başarılarını da sayıları temel alarak ölçme eğilimindedirler. Agresifdirler

• Rekabetçidirler

• Sürekli zaman baskısı altındadırlar

• Çevreyi veya güzel şeyleri fark edemezler veya ilgi göstermezler.

• Her işi kendileri yapmaya çalışırlar.

• Daha iyi ya da daha hızlı yapabileceğini düşündüğü şeyleri başkaları yaparken seyredince sabırsızlanırlar.

• Hiçbir zaman geç kalmamaya aşırı önem verirler.

• Hiçbir şey yapmadan duramazlar.

• Çocuklarla oynarken dahi her oyunu kazanmak için oynarlar

• B Tipi Davranış

• Zamanla ilgileri pek yoktur, zamanın esiri olmazlar.

• Sabırlıdırlar.

• Övünmekten hoşlanmazlar.

• Oyunları ve sporları kazanmak için

değil eğlenmek için yaparlar.

• İçleri rahat bir şekilde dinlenirler

• Oyunu yarışmak için değil, hoşça zaman geçirmek için severler.

• Karar vermede aceleci değildirler.

STRES ANINDA VÜCUTTAKİ DEĞİŞİKLİKLER

Stres fiziksel veya emosyonel zorlanmaya karşı vücudun fizyolojik tepkisidir. Bu tepki dahilinde, sempatik sistem aktive olur.

• Savaş ya da kaç mekanizması devreye girer,

• Eller ve ayaklar soğur,

• Soluk kesik ve hızlı olur,

• Kan basıncı artar,

• Kalp atış hızı artar,

• Göz bebekleri dilate olur,

• Dikkat ve konsantrasyonda artış olur,

• Gastrointestinal sistem aktivitesi azalır,

Ve benzeri sempatik sinir sistemi aktiviteleri meydana gelir.

Bu durum olması gerekenden daha uzun sürer veya kronikleşirse vücutta farklı negatif etkiler görülür. Dolaşım sistemi, kalp, bağışıklık sistemi, emosyonel durum, beyin yaşlanması, sindirim ve boşaltım sistemleri etkilenir.

SİNDİRİM SİSTEMİ PROBLEMLERİ

Beyin ve sindirim benzer bir şekilde hormonlar ve sinir sisteminin etkisi altında bulunur. Dolayısıyla, uzamış stres ile birlikte sindirim bozuklukları, kalın bağırsak uyarısı ile oluşan ishal, kabızlık, kramp ağrıları, şişkinlik hatta aşırı miktarda asit üretimine bağlı mide ağrısı yanma şikayetleri görülebilir.

• Peptik Ülser; sürekli olmasında ve şiddetinin artmasında stres ve psikolojik faktörlerin etkili olduğu yapılan araştırlalarda ortaya çıkmıştır.

• İrritabl Bağırsak Sendromu (spastik kolon); ve stres arasında kuvvetli bir ilişki vardır. Bu hastalıkta, kalın bağırsaklar ve kısmen de olsa ince bağırsaklar stres ile uyarılır ve bağırsak kaslarının düzensiz kasılmalarına neden olur. Karında şişkinlik meydana gelir ve hastada kramp tarzında karın ağrıları ve değişik zaman dilimlerinde ishal ve kabızlık görülebilir. Strese bağlı uyku bozuklukları da irritabl bağırsak sendromu şikayetlerini arttırabilir.

• DOLAŞIM SİSTEMİ VE KALP PROBLEMLERİ

• Stresli ve hiperaktif özelliklerin fazla olduğu A-tipi kişilik yapısında kalp hastalıklarının 3 kat daha fazla olduğu, kalp krizinden ölümün 5 kat daha fazla olduğu bilinmektedir. Ohio State Üniversitesinde yürütülmüş bir çalışma \"Homecysteine\" adlı aminoasidin stresli bireylerde arttığını gösteriyor. Bu amino asit kalp hastalıkları riskini artıran bir maddedir. Dr.Thomas Kamarck \'da zihinsel stresin kan damarı lezyonlarını ve damar sertliğini artırdığını, kan kolesterol yüksekliği ile stresin ilişkisini doğrular araştırmalar yaparak yayınlamıştır.

• Stres ve yara iyileşmesi; Dr.Kiecolt-Glaser tarafından yapılan bir araştırmada stres düzeyi yüksek kişilerde dokuları iyileştiren kimyasal bileşimlerin özellikle yara bölgesine ulaşmadığı bulundu. Stres kandaki bazı hormonların seviyesini yükseltiyor. Bu hormonlar yara bölgesine Cytokine bileşiminin ulaşmasını yavaşlatıyor. Ameliyatlardan sonra stres, yaraların iyileşmesine olumsuz etki ederek, hastanın sağlığını tehlikeye sokuyor

• BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ PROBLEMLERİ

• Stresli dönemlerde vücutta Nöropeptit Y (NPY) adlı hormonun salgılandığını, bunun bağışıklık sistemini etkileyerek insanları hasta ettiğini kanıtladı. Stres, nezle veya grip olduğunuzda ya da kanser gibi daha ciddi durumlarda sizin daha çok dayanıksız olmanıza neden oluyor. Stresin, romatoid artrit ve şeker hastalıklarıyla da bağlantısı olduğu araştırmalar sonucunda biliniyor

• YEME BOZUKLUKLARI

• Kilo alımı, Sıklıkla stres kilo alımı ve obezite ile ilgilidir. Bir çok kişi gerginliğini azaltmak için yağlı ve şekerli gıdalar tüketir, sonuçta da kilo alır. Bazı kişilerde strese maruz kaldığı zaman normal sağlıklı diyetle bile kilo alımı görülebilir ve alınan kilo genelde karın çevresinde toplanır ve bu da kalp ve şeker hastalıklarının habercisi olabilir. Majör stres hormonu olan kortizol, karın çevresinde yağlanmaya sebep olabilir.


• Kilo kaybı, Bazı insanlar iştahsız olmaktan yakınırlar ve kilo kaybederler. Nadiren, stres tiroid bezinin fazla çalışmasına neden olarak iştahı uyarır.

• STRES VE FELÇ İLİŞKİSİ

• Newcastle Üniversitesi\'nde ileri yaş enstitüsünde yapılan bir çalışmada 40 kişinin öldükten sonra beyinleri incelendi. Yaşamlarında büyük bir depresyon olayı yaşayanların beyin damarlarında daralma ve sertleşmenin daha fazla olduğu belirlendi. Ayrıca Journal of Neurology dergisinde 2000 yılında yayınlanan yazıda bu deneklerin dokularında Alzheimer bulgularına rastlanıldığı belirtilmektedir. Kalp krizi ve beyin kanaması geçiren deneklerin, depresyonu yenemezlerse 6 ay İçerisinde ölüm riskinin 3 katı daha fazla olduğu aynı araştırmada vurgulanmıştır.

• BEYİN YAŞLANMASINA ETKİSİ

• Montreal\'de Mc Gill Üniversitesi uzmanlarının yaptığı bir çalışmaya göre beynin hafıza ile ilgili bölümleri ile kronik stres arasında doğrudan ilişki çıkmıştır. Stres nedeniyle salgılanan hormonların nöronların ölmesine yol açabileceği araştırmalar sonucunda doğrulanmıştır. Dr.Sonla Lupien başkanlığındaki araştırma ekibi insanın beyninde Hafıza ve Yön bulma ile ilgili bölüm olan Hippocampusun küçülmesi ve kronik stres arasında paralel ilişki olduğunu tespit etmiştir. 70 yaşlarında 50 kişi 5 yıl boyunca izlenerek bu sonuca varılmıştır.












var reklamstore_region_id = 512191; var reklamstore_ad_type = \'all\';






var reklamstore_region_id = 494905; var reklamstore_dfp = 0;






var reklamstore_region_id = 512189; var reklamstore_frequency_type = \'hour\'; var reklamstore_times=1; var reklamstore_dfp=0; var reklamstore_postitial=1;




loading...
var SC_CId = \"136521\",SC_Domain=\"n.ads1-adnow.com\";SC_Start_136521=(new Date).getTime();





(function (p, e, r, m, a, t, o) { p[r] = p[r] || function () {(p[r].q = p[r].q || []).push(arguments)}; m = e.createElement(\"script\"), a = e.getElementsByTagName(\"script\")[0]; m.async = 1; m.src = ((\"https:\" === p.location.protocol) ? \"https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/\" : \"http://\") + \"s3.permato.com/js/widget.js\"; a.parentNode.insertBefore(m, a) })(window, document, \"getWidget\"); getWidget(function () { addWidget({ con: \"permatoWidget-14310\", tag : \"anamurmanset.com_1x1_mobile_content\", id: 14310, tid: 18790 }); });





(function(E,n,G,A,g,Y,a){E[\'EngageyaObject\']=g;E[g]=E[g]||function(){ (E[g].q=E[g].q||[]).push(arguments)},E[g].l=1*new Date();Y=n.createElement(G), a=n.getElementsByTagName(G)[0];Y.async=1;Y.src=A;a.parentNode.insertBefore(Y,a)})(window,document,\'script\',\'//widget.engageya.com/engageya_loader.js\',\'__engWidget\'); __engWidget(\'createWidget\',{wwei:\'ENGAGEYA_WIDGET_88973\',pubid:165553,webid:129518,wid:88973});




(function (p, e, r, m, a, t, o) { p[r] = p[r] || function () {(p[r].q = p[r].q || []).push(arguments)}; m = e.createElement(\"script\"), a = e.getElementsByTagName(\"script\")[0]; m.async = 1; m.src = \"//s3.permato.com/js/widget.js\"; a.parentNode.insertBefore(m, a) })(window, document, \"getWidget\"); getWidget(function () { addWidget({ con: \"permatoWidget-16370\", tag : \"anamurmanset.com_1x1_desktop_content_2\", id: 16370, tid: 24640 }); });